Sahne kaygısı

Kötü bir şey olacakmış düşüncesiyle ortaya çıkan ve sebebi bilinmeyen gerginlik duygusu. Türk Dil Kurumu sözlüğünde kaygının tam olarak tanımı bu. Kaygı, herkesin farklı alanlarda yaşadığı bir duygusal durum. Günlük hayatımızda basit bir konuşma yaparken bile kaygılanan çok sayıda insan var. Tek başına yola çıkmak, bir sınava girmek, bir iş başvurusunda bulunmak gibi bir çok sebep kaygıyı ortaya çıkarabilir. Sahne alan kişiler için ise sahne kaygısı kişiye en rahatsızlık veren, en çok hata yaptıran, en çok arayışa sürükleyen konu olarak ön plâna çıkmaktadır.
Bir şarkıcı, bir müzisyen ya da bir tiyatrocu sahne kaygısı hissettiğinde neler yaşar?
Yaptığım koçluk çalışmalarında belirlediğim üzere artan kaygı durumu ile birlikte kişide en belirgin olarak ortaya çıkan duygu durumu; yetersizlik hissi. Sahneye çıkacak bir kişi için de yetersiz olduğunu ya da farklı bir deyişle programa yeterince hazır olmadığını düşünmek kaygıyı artıran bir sebep. Ya da tersinir bakış açısıyla kaygı düzeyi arttıkça yetersizlik hissi de artmakta. Peki kaygıyı yenmenin basamaklarından biri olan yetersizlik hissi ile başa çıkabilme becerisi nasıl geliştirilebilir? Bir yaşam koçu olarak bu konuyu ele aldığımda, kişilerin yetersizlik hissine kapılmasının kimi zaman açıklanabilir sebepleri bulunduğunu ve kaygı durumunu yenmek için öncelikle bu sebeplere çözüm bulmanın gerektiğini, kimi zaman da kişilerin son derece basit eksikleri bile büyüterek bu hissin girdabına kapıldıklarını görüyorum.
Bir koç, kişiye doğru ve sihirli soruları sorarak onun doğru cevapları bulmasını sağlar. Öncelikle yapılması gereken kişinin niçin yetersiz hissettiğini bulmaya çalışmak olmalıdır. Çünkü hepimiz yaradılışımız gereği bireysel farklılıklara sahip olduğumuz gibi, yetiştiğimiz ortamlardan dolayı da davranış ve duygu farklılıklarına sahibiz. Bu da bizim olaylara bakış açımızı, yaklaşım şeklimizi, direnç düzeyimizi değiştirmektedir. Bir kişinin başa çıkabildiği durumla, bir başka kişinin başa çıkamaması son derece normaldir bu yüzden. Kişileri farklılıklarına göre ele almak en doğru çözüme ulaşmayı sağlar.
Siz de sahne kaygısı hissedenlerden misiniz?
Cevabınız “evet” ise, kendinize şu soruyu sormalısınız. “Niçin böyle hissediyorum?” Yeterince hazırlanmamak bu kaygıyı hissetmenizin sebeplerinden biri olabilir. Böyle bir durumda yapılacak şey oldukça basit görünüyor: daha plânlı, daha disiplinli, belki daha iyi bir ekiple hazırlanmak. Bu şekilde kattettiğiniz bir hazırlık süreci kaygınızı azaltmanızı sağlayacak yollardan biri. Elbette bir çırpıda söyleniveren bu cümleyi gerçek kılmak için, aşmanız gereken yeni sorunlar karşınıza çıktı bu sorgulama sonucunda. Öyle değil mi?
Daha plânlı olmaktan bahsediyorsunuz ancak planlı olmamı engelleyen bir hayatın içindeyim. Plânsızca yaşamak zorunda kaldığım o kadar çok an var ki. Nasıl plân yapabilirim?
Disiplin mi dediniz? Ben disiplinli olsam da ekibimdeki disiplinsizlik benim disiplinimi de bozabiliyor. Disiplini nasıl sağlayabilirim ki?
Daha iyi bir ekiple hazırlanmak? Ekip değiştirmek kolay mı? Bu nasıl olacak?
Her türlü soruna, her türlü sorunla karşılık veren bir beyne sahibiz çoğumuz. Sorunları aşmak için bulmanız gereken çözüm yolları aslında ellerinizde. Önemli olan doğru şekilde düşünebilmek. Emin olun ki kendinize dayanak olarak sunduğunuz her türlü sorunu aşacak bir cevap var.
Sahneye çıkmak için yeterince hazırsınız diyelim. Harika bir ekiple son derece kaliteli çalışmalar yaptınız. Herkes işini mükemmel yapıyor. Buna siz de dahil. Ama yine sahne kaygısı hissediyorsunuz. Peki, durum böyleyse ne yapacağım, diyorsanız; sanırım içinizde bir yerde yatan mükemmeliyetçi çocuğa ulaşmanın ve ona biraz oyun oynatmanın zamanı gelmiş demektir. Çünkü belli ki o çocuk size hata yapma şansı bırakmıyor.
Sahneye çıkan bir kişi olarak söyleyeceğin sözleri unutsan da, yanlış yerde yanlış bir figür sergilesen de, şarkının sözlerine doğru anda giremesen de ya da daha aklına gelebilecek ve buraya yazmaya yetemeyecek kadar çok ihtimalden birini ya da birkaçını gerçekleştirsen de seyirci bunu daima affeder. Hatalarına en çok sen takılırsın. Mükemmelliyetçi olmaktan vazgeçerek doğal olmak harika bir çözümdür örneğin. Yapılan hataları esprili bir iki cümle ya da hareketle geçiştirebilmek için yapman gerekenleri fark etmek için kafa yorabilir, bunun üzerinde çalışabilirsin. Bu; üzerindeki pek çok yükü alarak seni hafifletebilir. Ancak; herhangi bir hata yapma ihtimalini düşünerek stres yaşamak, fiziksel ve psikolojik olarak vücudun dengesini bozmak, belki de bu kaygı durumundan dolayı bir çok kişi ile sorun yaşamak, oldukça ağır sonuçlar doğurabilir.
            Hayatın, cebine koyman için sana sunulan seçeneklerin içinden seçtiklerinle ağırlaşabilir ya da bu yolu kuş gibi hafif ceplerinle daha rahat yürüyebilirsin. Seçim senin.
            Sahne kaygısını oluşturan sebeplerden bir tanesinin üzerinde durmaya çalıştım bu sayıda. Bir dahaki sayıda farklı bir açıdan ele alacağım konuyu. Seni anlatan durum acaba nerede gizli? Senin çözümün acaba ne olabilir? Unutma ki duygularına hükmetmek ve hayatını kolaylaştırmak senin elinde.