UNESCO tarafından ilan edilen 5 Kasım Dünya Roman Dili Günü, Konak Belediyesi ile Roman Akademisi iş birliğinde düzenlenen panelle kutlandı. Alsancak Türkan Saylan Kültür Merkezi’nde gerçekleştirilen panele Konak Belediyesi’nin Roman Meclis Üyesi Tolga Küleş, CHP Konak İlçe Yöneticileri, İzmir Roman Derneği Başkanı Abdullah Cıstır, sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri, akademisyenler ve Roman vatandaşlar katıldı. Roman dili ve kültürünün yaşatılması için neler yapılması gerektiğinin masaya yatırıldığı panelin konuşmacıları ise İzmir Yüksek Teknoloji Üniversitesi Kültür Dersleri Bölümü ile Doç. Dr. Ozan Uştuk ile Manisa Celal Bayar Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Faika Çelik oldu.
Küleş: Romanların hala barınma ve özgürlük sorunu var
Panelin açılış konuşmasını yapan Konak Belediyesi Meclis Üyesi Tolga Küleş, dünyanın pek çok ülkesinde konuşulan İngilizce, İtalyanca, Fransızca ve İspanyolca gibi dillerin geçerli diller olarak kabul gördüğünü dile getirerek, “Roman toplumunun hala barınma, özgürlük sorunu var. Ne acı değil mi? Daha özgür ve demokratik dünyada bizi yok sayanlara inat, mücadeleye devam edeceğiz” dedi.
Cıstır: Dilimizi unutuyoruz
İzmir Romanlar Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği Başkanı Abdullah Cıstır da, Roman dilinin dünyada unutulmaya yüz tutmuş diller arasında olduğunu belirterek, “Uluslararası üst yapılar olmasa gerçekten biz gittikçe dilimizi unutuyoruz. Tepecik’te, Ege Mahallesi’nde, İkiçeşmelik’te bu dili kaç kişi konuşuyor? Ama taşrada dil yaşatılıyor. Romanlar kendi meselelerine daha sahip çıkmalı” diyerek İzmirli Roman vatandaşları kendi dilini yaşatmaları koşununda farkındalığa davet etti.
Başkan Mutlu’ya teşekkür
Açılış konuşmalarının ardından moderatörlüğünü Roman Akademisi Kurucusu Cem Pekbalıkcı’nın yaptığı, Manisa Celal Bayar Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Faika Çelik ve İzmir Yüksek Teknoloji Üniversitesi Kültür Dersleri Bölümü ile Doç. Dr. Ozan Uştuk’un konuşmacı olarak yer aldığı panele geçildi. Moderatör Pekbalıkcı, 2021 yılından bu yana kutlanan Dünya Roman Dili Günü’nü bu yıl Konak Belediyesi’nin katkılarıyla düzenlemekten mutluluk duyduklarını belirtti. Konak Belediye Başkanı Nilüfer Çınarlı Mutlu’ya desteklerinden ötürü teşekkür eden Pekbalıkcı, Roman Akademisi’nin kuruluş amacının Roman dili ile kültürünü geleceğe taşımak ve farkındalığı arttırmak olduğunu vurguladı.
Çelik: Sözlü tarih çalışmaları yapılmalı
Manisa Celal Bayar Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Faika Çelik, “Türkiye’de Roman Çalışmalarının 20 Yılı” başlıklı sunumunda Romanların eğitim, barınma, istihdam ve sağlık alanında yaşadığı zorluklara değindi. Avrupa ile kıyaslandığında Türkiye’de Romanlar üzerine yapılan çalışmaların azlığına dikkat çeken Çelik, “Roman dili hakkında geçmişten günümüze çok az şey biliyoruz. Romanlar üzerine en çok sosyoloji alanında çalışma yapıldı. Bunun yanı sıra ekonomi, tarih, siyaset bilimi, kamu yönetimi, uluslararası ilişkiler, şehir ve kadın üzerine de çalışmalar yapılmış. En sağlıklı çalışma Roman toplumuyla birlikte yapılacak ortak çalışmalardır, sözlü tarih çalışması yapılması gerekir” dedi.
Uştuk: Yüzde 60’ı Romanca bilmiyor
İzmir Yüksek Teknoloji Üniversitesi Kültür Dersleri Bölümü ile Doç. Dr. Ozan Uştuk ise “Roman Dilinden Türkçe’ye Katkılar” başlıklı sunumunda şu ifadeleri kullandı: “17. yüzyıldan günümüze özellikle Türkçe’den Romanca’ya geçen çok kelime olmakla birlikte Romanca’dan Türkçe’ye de çok kelime geçmiş. Ancak bunların hiçbiri kayıt altına alınmamış. Bu alanda bir çalışma yapmanın çok önemli olduğunu söylemek gerekir. Türkçe’ye katkıda bulunmuş, Romanca olduğunu fark etmediğimiz kelimler de var. Ciddi bir kültürel mirasa katkı sağlamış bir dilden bahsediyoruz. 2007’de yapılan bir araştırmaya göre Romanların yüzde 60’ı Romanca bilmiyor. Bu çok önemli bir kimlik kaybı. Bugün bu oranın çok daha yüksek olduğunu düşünüyoruz. Taşrada konuşulabilir ama şehirlerde Romanca konuşulmuyor.”