Domates ve ihracat
Ege Bölgesi'nden 2020 yılında yapılan domates ve mamulleri ihracatının yüzde 3 artışla 187 milyon dolara ulaştığı, Türkiye genelinde 2020 yılında 608 milyon dolar olan ihracatın ise 2021 yılında 650 milyon dolara çıkarılmasının hedeflendiği bildirildi.
Ege Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Başkanı Hayrettin Uçak, yaptığı yazılı açıklamada, 2020'de 4 milyar 414 milyon dolar olan yaş meyve sebze ve meyve sebze mamullerinin yıllık bazda rekor kıran sektörler arasında olduğunu bildirdi. Sektör olarak tüm güçlüklere rağmen 2020 yılında son derece başarılı bir grafik çizdiklerini belirten Uçak, açıklamasında şu görüşlere yer verdi:
''Küresel meyve sebze piyasasında ciddi bir aktör olan ülkemiz yıllık 12.8 milyon ton domates üretimiyle dünyada üçüncü sırada yer alıyor. Türkiye domateste ürün çeşitliliğinde de güçlü bir konumda. İhracat rekorumuza geniş ürün gamıyla en büyük katkıyı sağlayan Türkiye geneli domates ve mamulleri ihracatımız 2020’de 608 milyon dolar, Ege ihracatımız ise yüzde 3 ilerlemeyle 187 milyon dolar tutarında gerçekleşti. Domates ve mamullerinde 2021 hedefimiz, katma değer zincirini büyüten atılımlarımızla artışımızı istikrarlı bir şekilde sürdürerek 650 milyon dolar ihracata imza atmak. 2021’in ilk dört ayında Türkiye geneli domates ve mamulleri ihracatında 253 milyon doları, Ege’den yapılan ihracatımızda 54 milyon doları ülkemize kazandırdık.''
2020 yılında taze domates ihracatının yüzde 3 artışla 313 milyon dolara çıktığını, yaş meyve ve sebze ihracatında açık ara birinciliğini koruyan Rusya'nın taze domates ihracatında 62 milyon dolarla ilk sırada olduğunu vurgulayan Hayrettin Uçak, şöyle devam etti:
''Türk domatesinin ihracat menzili Avrupa’dan Körfez ülkelerine kadar geniş bir coğrafyayı kapsıyor. 51 ülkeye ihracatını gerçekleştirdiğimiz domates ürün grubunun en büyük kalemi taze domateste ana pazarlarımızın hepsinde ihracat artışları yaşadık. Romanya yüzde 38, Ukrayna yüzde 21, Bulgaristan yüzde 19, Suriye yüzde 140, Beyaz Rusya yüzde 60, Polonya yüzde 33, Almanya yüzde 37 ivme kaydettiğimiz geleneksel pazarlarımız. Yükselen pazarlar arasında ise Umman, Arnavutluk, Dubai, Birleşik Krallık var. Ocak-Nisan döneminde ise Türkiye geneli taze domates ihracatımız yüzde 7 artarak 170 milyon dolara ulaştı. Domates ve mamulleri ihracatımızın 157 milyon dolar pay ile en büyük ikinci kalemi olan domates salçası ise 115 ülkeye ihraç edildi. 2020’de domates salçası 94 milyon dolarla en fazla Irak’a gönderildi. İhracatımız ilk 5 ülke arasında yer alan Almanya’ya yüzde 92, Suudi Arabistan’a yüzde 26, ABD’ye yüzde 11 yükseldi. Marjinal artışların yaşandığı pazarlar arasında ise; yüzde 192 ile Hollanda, yüzde 295 ile Malezya, yüzde 189 ile Fransa, yüzde 74 ile İsrail, yüzde 225 ile Belçika var. Umman, İtalya, Avusturya pazarlarında da önemli artışlar sağladık.''
Uçak, kuru domates ihracatının yüzde 95'inin Ege Bölgesi'nden yapıldığını kaydetti. 2020’de kurutulmuş domates ihracatımız 53 milyon dolara ulaştığını, başta 15 milyon dolarla İtalya olmak üzere 59 ülkeye ihracat yapıldığını bildiren Uçak, şu bilgileri verdi:
''Ana pazarlarımız İtalya’ya yüzde 17, Polonya’ya yüzde 36, Yunanistan’a yüzde 41 artış yaşadık. Yağda kurutulmuş domates ihracatımız geçen sene ise 29 milyon dolara ulaştı. 90 ülkeye gönderdiğimiz yağda kurutulmuş domateste Almanya 5 milyon dolarla ilk sırada. İhracatımızda ön sıralarda yer alan Hollanda, Fransa, Danimarka, Kanada, Avustralya’ya yüzde 60’lara varan artışlar yaşadık. Astronomik artışlardan biri de İtalya’ya oldu. Domates ürün grubu ihracatının 2,5 milyon dolarlık kısmını oluşturan domates suyunu ise 55 ülkeye gönderildi ve 2020’de yüzde 57 ile en fazla ihracat artışı gösteren kalem oldu. 1,8 milyon dolarla Japonya başı çekerken Hollanda, Hong Kong, ABD de yükselen pazarlar arasında oldu. 2020’de 32 milyon dolara ulaşan dondurulmuş domates pazarında ise 27 ülkeye dışsatım gerçekleştirdik. 5 milyon dolarla Birleşik Krallık ilk sırada yer alırken, Belçika ve İtalya artış gösteren ülkeler oldu. 35 ülkeye gönderilen kabuğu soyulmuş domateste ise Birleşik Krallık öne çıktı. 114 ülkeye yapılan domates sosları ve ketçap ihracatından ise 19 milyon dolar gelir elde edildi, yüzde 23 yükselişle 7 milyon dolarla Irak birinci ülke oldu. İspanya'ya yüzde 16, Birleşik Arap Emirlikleri'ne yüzde 41, Çin'e ise yüzde 138 ihracat artışı oldu.''